Corticoid là một thành phần hóa học được sử dụng để điều trị các bệnh lý về da, hen suyễn, xương khớp hoặc được dùng trong các sản phẩm làm đẹp. Tuy nhiên, có nhiều kết quả cho thấy việc lạm dụng corticoid tự chế có thể khiến tình trạng da trở nên tồi tệ. Vậy làm thế nào để sử dụng corticoid một cách chính xác, đem lại hiệu quả tốt ? Đừng quá lo lắng, bài viết này sẽ bật mí cho bạn liệu corticoid có đáng sợ như bạn nghĩ không nhé!
Corticoid là gì?
Corticoid có tên đầy đủ là glucocorticoid, là một loại thuốc kháng viêm được chỉ định dùng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Khi sử dụng để điều trị, corticoid có tác dụng tương tự như hormone được sản xuất bởi tuyến thượng thận.
Hiện nay, thuốc chứa corticoid có nhiều dạng dùng khác nhau:
- Dạng viên dùng đường uống
- Dạng tiêm trực tiếp
- Dạng hít qua miệng
- Dạng xịt mũi
- Dang dung dịch sử dụng với máy khí dung
- Dạng bôi ngoài da như kem, gel, thuốc mỡ...
Loại corticoid thường được dùng trong điều trị?
Một số loại corticoid bạn có thể tìm thấy trong thành phần của thuốc là prednisolone, prednisone, hydrocortisone, methylprednisolone, beclomethasone, betamethasone, dexamethasone, triamcinolone, fluticasone, clobetasone, budesonide...
Tác dụng của Corticoid?
Hoạt chất corticoid được ứng dụng trong ngành dược phẩm điều trị nhiều đa dạng bệnh lý khác nhau:
- Các bệnh tự miễn như Lupus, viêm khớp dạng thấp,...
- Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
- Bệnh gút cấp
- Các triệu chứng buồn nôn. Corticoid dùng đường uống có thể được sử dụng kèm với các thuốc khác để dự phòng triệu chứng buồn nôn hoặc nôn do thuốc điều trị ung thư.
- Hoạt động như hormone tuyến thượng thận để thay thế khi cơ thể thiếu hụt hormone này.
- Dự phòng thải ghép: thành phần corticoid có thể được dùng cùng các thuốc khác, nhằm dự phòng hệ miễn dịch tấn công các nội tạng vừa được ghép
- Giảm các phản ứng dị ứng nặng
- Điều trị các bệnh lý ngoài da như eczema, vảy nến, phát ban, kích ứng nhẹ do côn trùng đốt...
Dùng corticoid để điều trị các bệnh ngoài da
Tác dụng không mong muốn khi sử dụng Corticoid
Việc sử dụng corticoid trong khoảng thời gian ngắn 1 - 2 tuần thường không gây tác dụng phụ nghiêm trọng, có thể chỉ gặp các vấn đề kích ứng dạ dày, khó ngủ. Các tác dụng phụ này dễ xảy đến nếu bạn dùng trong thời gian dài hoặc lặp lại nhiều lần các đợt sử dụng ngắn. Tóm lại, liều dùng corticoid càng cao, bạn càng có nguy cơ gặp tác dụng phụ.
Chính vì vậy, nếu bạn cần dùng corticoid để điều trị trong thời gian dài, bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ lưỡng liều dùng để giúp bạn kiểm soát được các triệu chứng.
Một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể kết hợp với việc dùng thuốc chứa corticoid kéo dài:
- Loãng xương
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng
- Tăng huyết áp
- Tăng đường huyết
- Tăng nguy cơ loét dạ dày
- Đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp
- Vết thương lâu lành, da teo mỏng, dễ bị bầm tím
- Chậm lớn ở trẻ em
- Hội chứng Cushing (hiện tượng mặt tròn, tụ mỡ ở vùng cổ, lưng trong khi chân tay teo nhỏ)
- Đặc biệt, nếu bạn dùng corticoid trong thời gian dài, có thể gặp nguy cơ teo tuyến thượng thận
Những khuyến cáo khi sử dụng Corticoid
Bạn nên tìm hiểu kỹ càng về những lưu ý khi sử dụng Corticoid để hạn chế tối đa các tình trạng kích ứng và tác dụng phụ không mong muốn.
- Thuốc chứa corticoid dạng viên, siro...dùng bằng đường uống nên được dùng kèm với thức ăn để tránh gây kích ứng cho dạ dày.
- Không nên ngừng thuốc một cách đột ngột nếu bạn đã dùng corticoid trong thời gian dài. Điều này có thể gây ra tình trạng nghiêm trọng cho sức khỏe. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cách ngừng thuốc đúng cách.
- Khi sử dụng corticoid dạng bôi ngoài da, bạn chỉ nên dùng một lượng nhỏ, đủ để bao phủ lớp mỏng vùng da cần bôi. Ngoài ra không nên băng kín vùng bôi thuốc, hoặc bôi vào vùng da bị trầy xước hay các vùng thường xuyên bị cọ xát.
- Thông thường corticoid dạng hít không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Đối với một số tác dụng phụ như nấm miệng, khàn giọng, bạn có thể hạn chế dễ dàng bằng cách thực hiện đúng kỹ thuật xịt hít và súc miệng kỹ càng sau khi sử dụng.
Cách dùng Corticoid đúng phương pháp
Sử dụng corticoid đúng cách sẽ giúp bạn hạn chế và kiểm soát tốt tình trạng kích ứng hay các tác dụng phụ. Bạn nên tham khảo và tuân theo chỉ định từ các bác sĩ. Tùy theo tình trạng bệnh cũng như cơ địa khác nhau của mỗi người, bác sĩ sẽ kê khai liều dùng phù hợp cho bệnh nhân. Tuy một vài tác dụng khác của thuốc chứa corticoid không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt, các bác sĩ vẫn có thể kê đơn dùng tùy theo trường hợp lâm sàng cụ thể. Ngoài ra, liều dùng corticoid cho trẻ em vẫn chưa được nghiên cứu và xác định rõ ràng. Do đó việc dùng thuốc cần cân nhắc kỹ càng tùy theo thể trạng, bệnh tình, độ tuổi của trẻ.
Thực chất corticoid không đáng sợ như bạn vẫn thường nghĩ. Đây là một thành phần dược phẩm có tác dụng điều trị khá nhiều bệnh lý. Việc sử dụng corticoid đúng cách, đúng liều lượng chỉ định sẽ giúp bạn hạn chế được các tác dụng không mong muốn.
